*Önemli Not:
- Aşağıda verilen prosedür basamakları rutin
idrar analizinde sediment inceleme içindir; İdrar incelemesiyle ilgili olarak
24 saatlik idrar analizi, mikrobiyolojik direkt bakıda ...vb prosedür
basamakları farklıdır.
- Aşağıda verilen prosedür basamakları kendi
tecrübelerimize göre laboratuvarımızda uyguladığımız prosedürlerdir.
Laboratuvar hatalarının %60-70 sebebi
preanalitiktir, yani henüz örnek laboratuvara gelmeden önce çeşitli nedenlerle
oluşan bir aksaklıktan dolayı laboratuvar analizi sonuçları hatalı çıkmaktadır. Kısaca idrar örneklerinin doğru
olabilmesi için en başta yapılması gereken, uygun şekilde idrar toplanması ve laboratuvara ulaştırılmasıdır. Bu nedenle örnek toplanması ve kabulü
idrar analizinde önemli bir basamaktır. İdrar örneği toplamada aşağıdaki konulara dikkat
edilmelidir:
İstek
formu [Başa Dön]
- Merkez laboratuvarı istek formu olmadan örnek
kabul edilmemeli ve incelemeye alınmamalıdır.
- İstek kağıdındaki hasta adı soyadı, protokol
no'su, servisi, tarihi resmi işlemleri açısından; hasta yaşı, cinsiyeti,
öntanı/ tanısı değerlendirme açısından tam doldurulmalıdır. Bu konuda
eksiklikler personel, hemşire ve doktorlar uyarılarak önlenmeye
çalışılmalıdır; laboratuvar çalışanlarının net tavrı ile bu davranış şekli
benimsenecektir.
Toplama kabı
[Başa Dön]
- İdrar temiz bir kaba alınmalıdır.
- 100mL'lik bir kap (plastik bardaklar)
olmalıdır.
- İdrar kaplarına idrar sedimenti incelemesi
istenen hastanın isminin bulunduğu etiket yapıştırılmalıdır.
Toplama şekli
[Başa Dön]
- İdrar sedimenti incelemesi istenen hasta WC'de
verilen kabı kendi idrarıyla doldurur.
- Özellikle kadın hastalarda dış genital
temizliği sonrası orta idrar verilmelidir. Bu özellikle vaginal kontaminasyona
bağlı sedimentte görülen bakteri ve epitelleri elimine eder. Bu kadın doğum ve
üroloji polikliniklerinden sık istenen örnek toplama şeklidir. Dış Genital
temizlik şu şekilde yapılır:
- Kadında:
- İdrar yapmadan önce dezenfaktanlı (zefiranlı)
gazlı bezle
dış genital organlar önden arkaya silinerek temizlenir.
- Aynı bölge sadece su ile ıslatılmış gazlı
bezle aynı bölge tekrar silinir.
- Genital bölge açık tutularak idrarın başlangıç
kısmı tuvalete yaptıktan sonra, orta kısmından bir miktar idrar kaba yapılır,
kalan idrar yine tuvalete yapılır.
- Erkekte:
- İdrar yapmadan önce dezenfaktanlı (zefiranlı)
gazlı bezle penisin baş kısmı silinerek temizlenir.
- Aynı bölge sadece su ile ıslatılmış gazlı
bezle aynı bölge tekrar silinir.
- İdrarın başlangıç kısmı tuvalete yaptıktan
sonra, orta kısmından bir miktar idrar kaba yapılır, kalan idrar yine tuvalete
yapılır.
Örnek türü
[Başa Dön]
- İdrar sedimenti incelemelerinde taze sabah idrarı
tercih edilir. Bu idrar yüksek ozmolaritede ve asid pH'dadır; bu da içindeki hücre ve
şekilli elemanları daha iyi görebilmek için en uygundur. Ayrıca beklemiş
idrarda silendirlerin dağılması, hücrelerin hemoliz olması nedeniyle de taze idrar en
uygunudur.
- İdrar maksimum 2 saat içinde
incelenmelidir. Bu süreden daha uzun süre bekletilerek getirilmiş idrar
örneği kabul edilmemelidir.
Örnek miktarı
[Başa Dön]
- Rutin idrar analizinde hem kimyasal hem de sediment
incelemesi yapılacağından, ayrıca çıkabilecek sorunlarda (santrifüjde tüp
kırılması gibi) tekrar kullanılabilmesi için yeterli hacimde örnek gerekmektedir.
Aynı örnekten kimyasal ve sedimet incelemesi birlikte yapılacaksa bu miktar minimal
10mL kadardır.
- Hastanın yaptığı tüm idrarını getirmesi istenir. Bu
idrar hacmi sonuç kağıdına not edilir, bu klinisyenin hastanın idrar çıkışı
hakkında fikir sahibi olmasında önemlidir.
Saklama
[Başa Dön]
İdrar 2 saat içinde incelenemeyecek, daha sonra incelenecekse uygun şartlarda
saklanmalıdır. Bunun için şunlara dikkat edilir:
- Koruyucu eklenir: pH'ı düşürmek için 50mL idrara 6N HCl
solusyonundan 3-4 damla damlatılır. Bunun için ticari borik asit tabletleri de
kullanılabilir.
- Soğutulur: 4C'de
buzdolabında saklanabilir.
- Ağzı kapatılır: İdrar kapaklı bir kapta
saklanır veya cam tüpler parafilmlenir.
Organic Sediment [ Cells
Casts Microorganisms and parasites Others ] İnorganic Sediment [ Crystals Others ]
[İntroduction] [Urine Specimen
Collection] [Sediment
Preparation] [Sediment Examination] [Photo
Index]
[Case Reports]
[Do you remember?] [Test Yourself] [References] [Authors] [About Atlas]
