SİLENDİRLER
	[Genel Bilgi] [1.Hiyalen Silendir] [2.Granüler Silendir] [3.Mum Silendir] [4.Epitel Silendir] [5.Lökosit Silendiri] [6.Eritrosit Silendiri] [7.Yağ Silendiri] [8.Miks Silendir] [9.Hemoglobin Silendiri] [10.Diğer Silendirler] [11.Yalancı Silendirler]

GENEL BİLGİ   [Geri Dön]

Böbrek distal tübülüs ve toplayıcı kanallardan kaynaklıdır.

Sedimentte görünümü:

Silindir şeklinde, kenarları paralel, uçları yuvarlak, protein yapısında elemanlardır.

En iyi düşük ışık ve 10 oküler büyütmede görülür. Özelilkle lamelin kenarlarında toplandığından lamelin kenar ve köşelerine dikkat edilerek aranmalıdır.

Alkali idrarda uzun süre kalırsa parçalanacağından taze idrarda aranması gerekir.

İdrarda protein içeriği yüksek idrarda görülme olasılığı fazladır.

Oluşum Mekanizması:

Esas maddeleri Tamm-Horsfall Mukoproteinidir (tubuler protein).

Genellikle bu protein böbrek lümeninde önce proteinaköz bir band halini alır, sonra presipitasyon  ile silendirik şekil alırlar. Bazen bu protein yapıya hücreler- lipidler vs'de eklenerek değişik yapıda silendirler oluşur. Genellikle renal tübülün son kısmı olan distal tübülüslerde (akım daha yavaş- ozmolarite yüksek- H iyon konsantrasyonu yüksek) oluşarak buranın şeklini alırlar.

Bu yapılar aslında THM proteinin soluble (çözünebilir) halden insolubl (çözünmez) fibriler yapı kazanmasını sağlayan her durumda oluşurlar. Bunlar:

• İdrar akımı değişiklikleri

• İyonik güç

• Konsantrasyon değişiklikleri

• pH değişiklikleri

Karıştığı yapılar ve ayrımı:

• Silendiroidler: Uzun kenarları paralel birbirine paralel değildir.

• Artefaktlar: Strip, pamuk vs.. parçalarının fibriler görünümü.

Normali:

İdrarda sadece hiyalen silendir ve granüler silendir nadiren az sayıda bulunabilir. Diğerleri normalde idrarda bulunmaz.

Patolojisi:

İdrarda sediment bulunmasına silendirüri denir.

Sayılarından ziyade nevileri klinik bakımdan önemlidir. Ayrıca silendirin eritrosit ve albumin ile beraber görülmesinin değeri vardır.

Renal yetmezlik silendirleri (renal failure casts): geniş- kısadır (toplayıcı kanallarda idrarın durgunlaşmasıyla oluşur).

Çeşitleri:

Kliniğe göre:

• Fizyolojik silendirler:

• Hiyalen silendir: Genişse patolojik kabul edilir. İntrensek böbrek hastalığında oluşur (nefrit, mailgn hipertansiyon, KBY, diabetik nefropati).

• Granüler silendir: Büyük ve irregülerse patolojik kabul edilir. ATN, glomerülonefrit, piyelonefrit, mailgn nefroskleroz oluşur.

• Patolojik silendirler:

• Mum (waxy) silendir

• Epitel silendir

• Lökosit silendir

• Eritrosit silendir

• Yağ silendir

• Kulz koma silendiri (diabet komasında sık görülür)

• Mixt silendir

İçeriğe göre:

• Hücresel olmayan silendirler

• Hiyalen silendir

• Granüler silendir

• Mum (waxy) silendir

• Yağ silendir

• Fibrin silendir

• Hücresel silendirler

• Epitel silendir

• Lökosit silendir

• Eritrosit silendir

• Bakteriyel silendir

Silendirleri tek tek inceleyelim:

1. HİYALEN SİLENDİR  [Geri Dön]

İdrarda en sık bulunan silendirdir.

Silendir sadece proteinden oluşur. Tübüllerde ilk oluşan silendirdir.

Sedimentte görünümü:

Saydam, renksizdir. Işık kontrast hale getirilince daha kolay görülür. Asid idrarda görülür.

Foto 0051	Foto 0052	Foto 0053

Karıştığı yapılar ve ayrımı:

Diğer silendirler. (Özellikle yoğun bakteri ve amorf kristallerin bulunduğu idrarda ince granüler silendir ile karışabilir)

Normali:  

Her sahada 2 tane bulunması normal kabul edilir.

Patolojisi:

Her sahada 2 den fazla bulunması hiyalen silendir atılımı (hiyalin silendirüri) kabul edilir.

Nedenleri:

Klinik değeri azdır. Ancak; genişse böbrek tubulus hastalıklarını gösterir. Ayrıca idrarda devamlı görülmesi organik böbrek has. gösterir.

• Dehidrate çocuklarda

• Stress

• Egzersiz

• Glomerülonefrit

• Ateşli has. (tubuler ödeme bağlı)

• Puerperal eklempsi

• Ca.

• Anemi

2. GRANÜLER SİLENDİR  [Geri Dön]

Hücre silendirlerindeki hücrelerin (eritrosit- lökosit- epitel) dejenere olup parçalanmasıyla veya tubuler epitel hücrelerinden idrara salınan lizozomal partilüllerin hiyalin silendir matriksi ile birleşmesi sonucu oluşur.

Sedimentte görünümü:

Homojen, granüler, yoğun, düz, silendirik yapıdadır. Şekli ve büyüklüğü hiyalin silendire benzer ama şeffaf- mat değildir, granüllüdür.

Görünümüne göre iki tiptir:

• İnce granüllü silendirler: Granüller küçük ve düzenlidir. Işığı az kırar.

• Kaba granüllü silendirler: Granüller büyük ve düzensizdir (irregüler). Işığı çok kırar. Hücresel hasarı göstergesidir.

Foto 0061	Foto 0062	Foto 0063	Foto 0064	Foto 0065	Foto 0066	Foto 0067	Foto 0068	Foto 0069

Karıştığı yapılar ve ayrımı:

Diğer silendirler (Özellikle hiyalin silendir ile)

Normali:  

Her sahada 2 tane bulunması normal kabul edilir.

Patolojisi:

Her sahada 2 den fazla bulunması granüler silendir atılımı (granüler silendirüri) kabul edilir.

Nedenleri:

• Ağır efor

• Stress

• Glomerülonefrit (önce hücre silendiri olup sonra granüler silendir şekline dönüşür).

3. MUM (WAXY) SİLENDİR (SİRÖ)  [Geri Dön]

Granüllü silendirlerin dejenere olmasıyla oluşurlar.

Sedimentte görünümü:

İçi boş silendir şeklinde görünür. Nadiren birkaç granül veya hücre taşıyabilirler. Belirgin özelliği uzun kenarlarından içeri doğru yarıkların olmasıdır. Bazen uzun uçları kıvrımlıdır. Ancak santrifüj sırasında çoğunlukla parçalanırlar.  

Foto 0071	Foto 0072	Foto 0073

Karıştığı yapılar ve ayrımı:

Diğer silendirler (Hiyalin silendirle en çok karışır. Daha opak- daha kısa- daha geniş- yer yer segmentlere ayrılmış görülürler, uçları kırık ve düzensizdir)

Normali:  

İdrarda normalde bulunmaz.

Patolojisi:

İdrarda bulunması mumsu silendir atılımı (mumsu silendirüri) kabul edilir.

Nedenleri:

• Nefritik ve nefrotik sendromlarda oluşabilir. Hastalığın ileri safhasında görülür.

• Amiloidozda

4. EPİTEL SİLENDİRİ (RENAL TÜBÜLER SİLENDİR=BÖBREK EPİTELİ SİLENDİRİ)  [Geri Dön]

Hiyalen silendire epitel girmesiyle oluşur. Burada ufak bir hatırlatma yapmakta yarar var: silendirler tübülüslerde oluşur, bu yüzden yapısına sadece renal tübüler epitel girebilir, tübülüslerin altında lokalize olan transisyonel epitel ya da yassı epitel asla sediment yapısına giremez.

Sedimentte görünümü:

Renal tübüler epitel hücrelerini içeren silendir şeklinde görünür.

Foto 0081	Foto 0082

Karıştığı yapılar ve ayrımı:

Diğer silendirler (Özellikle lökosit silendirleri ile karışır. Epitel silendirinde tek büyük nükleus, lökosit silendirinde küçük segmente nükleuslar bulunur)

Normali:  

İdrarda normalde bulunmaz.

Patolojisi:

İdrarda bulunması epitel silendir atılımı (epitel silendiüri) kabul edilir.

Nedenleri:

Tubulusları (tubuler epitel hücreleri) etkileyen olaylarda görülür.

• Viral enf.

• Akut piyelonefrit

• ABY-ATN

• Amiloidoz

• Ağır metal toksikasyonu

5. LÖKOSİT SİLENDİRİ  [Geri Dön]

Hiyalen silendire lökosit girmesiyle oluşur. Bazen lökositler; parçalar halinde, kümeler şeklinde, deforme şekilde bulunur.

Böbrekteki enflamatuar hastalıklarda oluşur. Etkilenen bölgeye lökosit göçünün ardından   interstisyumdan bazal membranı aşan lökositler idrar akımına karışırak hiyalen silendir matriksine katılırlar.

Sedimentte görünümü:

Lökosit içeren silendir şeklinde görünür.

Foto 0091

Karıştığı yapılar ve ayrımı:

Diğer silendirler

Normali:  

İdrarda normalde bulunmaz.

Patolojisi:

İdrarda bulunması lökosit (cerahat) silendir atılımı (lökosit silendirüri) kabul edilir.

Nedenleri:

Böbreğin iltihabi hastalıklarında görülür.

• A.piyelonefrit (Piüri+ lökosit silendiri karekteristiktir)

• A. glomerülonefrit (Eritrosit silendiri+ lökosit silendiri düşündürür)

• İnterstisyel nefrit

6. ERİTROSİT SİLENDİRİ  [Geri Dön]

Hiyalen silendire eritrosit girmesiyle oluşur.

Sedimentte görünümü:

Eritrosit içeren silendir şeklinde görünür.

Foto 0101	Foto 0102

Karıştığı yapılar ve ayrımı:

Diğer silendirler

Normali:  

İdrarda normalde bulunmaz.

Patolojisi:

İdrarda bulunması eritrosit silendir atılımı (eritrosit silendirüri) kabul edilir.

Nedenleri:

Tanısal açıdan değerlidir. Glomerül hasarı işaretidir (sıklıkla immünolojik reaksiyonla oluşur).

• Aktif glomerülonefritte oluşur (Akut nefritik sendrom için patognomoniktir)

7. YAĞ SİLENDİRİ  [Geri Dön]

Hiyalen silendire beyaz yağ damlacıkları girmesiyle oluşur. İçine yağ girmiş epitel hücreleri dejenerasyonuyla oluşur.

Sedimentte görünümü:

Yağ içeren silendir şeklinde görünür. Yağ globülleri veya granüller (dejenere olan hücrelerden çıkar) taşıyabilirler.

Foto 0105	Foto 0106	Foto 0107	Foto 0108

Karıştığı yapılar ve ayrımı:

Diğer silendirler (Özellikle eritrosit silendiri ile. Işığı fazla kırar. Kesin tanı için Osmik asid ile siyah, Sudan III ile kırmızı- turuncu boyanırlar, eterle erir.)

Normali: 

İdrarda normalde bulunmaz.

Patolojisi:

İdrarda bulunması yağ silendir atılımı (yağ silendirüri) kabul edilir.

Nedenleri:

• Nefrotik senromda görülür.

8. MİKS SİLENDİR  [Geri Dön]

Tüm silendir içeriklerini içerebilirler.

Sedimentte görünümü:

Çeşitli yapılar içeren silendir şeklinde görünür.

Foto 0111	Foto 0112	Foto 0113	Foto 0114	Foto 0115

Karıştığı yapılar ve ayrımı:

Diğer silendirler

Normali: 

İdrarda normalde bulunmaz.

Patolojisi:

İdrarda bulunması mikst silendir atılımı (miks silendirüri) kabul edilir.

Nedenleri:

Nefritik ve nefrotik sendromlarda oluşabilir.

9.HEMOGLOBİN SİLENDİRİ (KAN SİLENDİRLERİ)  [Geri Dön]

Eritrosit silendirinin dejenerasyonuyla veya hemoglobinürilere bağlı oluşur.

Sedimentte görünümü:

Kırmızıya dönük sarı veya soluk renkli olarak görünürler. Genellikle eritrosit silendirleri ile birlikte görülürler.

Foto 0116	Foto 0117

 Karıştığı yapılar ve ayrımı:

Diğer silendirler

Normali: 

İdrarda normalde bulunmaz.

Patolojisi:

İdrarda bulunması hemogobin silendiri atılımı (hemoglobin silendirüri) kabul edilir.

Nedenleri:

Hemoglobinürilerde ve glomerül hasarlarında (nefritik ve nefrotik sendromlarda) oluşabilir.

10.DİĞER SİLENDİRLER  [Geri Dön]

Silendirlerin içine teorikte çok çeşitli yapıların girebileceği tahmin edilebilir. Fakat bunlara rastlanması çok nadirdir veya ayrımları neredeyse imkansızdır.

• Bakteri silendirleri: Hiyalin silendire bakteri eklenmiştir. Septik durumun göstergesidir; A.piyelonefrit ve A.glomerülonefritte görülür.

• Fibrin silendirleri: Epitel ve kan hücrelerin yapısındaki pigmentlerin dejenere olmasıyla oluşur. İçi boş silendir olarak görülür, baze içinde granül veya hücre bulunabilir. Nefritik sendromda görülür.

• Miyoglobin silendirleri: Hiyalen silendire miyoglobin girmesiyle oluşur.Kırmızı kahverengidir. Kas hasarına bağlı miyoglobinürilerde oluşur, genelde ABY'ne sebep olur.

• Kulz Koma silendiri: Lökosit silendiri atılımı olarak kabul edilir. Diabet komasında görülür.

• Kristal silendirleri

  • Kalsiyum okzalat silendiri

  • Ürat silendirleri

  • Bilirübin silendirleri: Hiyalen silendire bilirubin girmesiyle oluşur. Sarı- kahverengi rengindedir. İdrarda bilirübin atılımının arttığı obstruktif sarılık gibi durumlarda oluşur.

11.YALANCI SİLENDİRLER  [Geri Dön]

• Silendiroidler: Silindir yapıdadır, ama uzun kenarları birbirine paralel olmayıp uçlarına doğru daralır- incelir. Hatta kuyruk şeklinde olur, kendi üzerine kıvrılır, boğumlanır. Belli belirsiz uzunlamasına çizgileri vardır. Uçları bazen saçaklıdır. Genellikle 40 büyütmeye sığmazlar.

Foto 0121

•  Fosfat- ürat kümelerinin silindir şeklini alması

• Saç- yün- kıl- pamuk vs lifler

• Diğerleri

Organik Sediment [ Hücreler   Silendirler  Mikroorganizma ve Parazitler  Diğerleri ] İnorganik Sediment [ Kristaller Diğerleri ]

[Anasayfa] [Giriş] [Böbrekler ve idrar] [İdrar Örneği Toplama] [Sediment Hazırlama] [Sediment İnceleme] [Tüm Foto İndexi]

[İlginç Olgular] [Tanıyabildiniz mi?] [Kendinizi Test Edin] [Referanslar] [Katkısı Bulunanlar] [Atlas Hakkında]